นักออกแบบ UX (User Experience) ที่ทำให้คนทั้งโลกเสพติดการ “เลื่อนหน้าจอลงเรื่อย ๆ” หรือ Infinite Scroll อย่าง Aza Raskin เคยกล่าวถึงการออกแบบของตนเองเอาไว้ว่า “ถ้าผมรู้ว่ามันจะถูกนำไปใช้ให้คนเสพติด ผมคงไม่สร้างมันขึ้นมา”
ไม่แปลกที่ Aza Raskin จะรู้สึกอย่างนั้น เพราะ Infinite Scroll นั้นถูกออกแบบมาโดยใช้หลักจิตวิทยา ที่เรียกว่า “Variable Reward” (รางวัลที่คาดเดาไม่ได้) หากเปรียบภาพให้ชัดขึ้น ให้คุณผู้อ่านลองนึกถึงเครื่องเล่นอย่าง สล็อตแมชชีน ที่คนเล่นต้องโยกคันโยกลงตลอดเพื่อแสวงหาโชคให้กับตนเอง
เช่นเดียวกับ Infinite Scroll และในทุกครั้งที่เลื่อนหน้าจอลง สมองจะหลั่งโดปามีน (สารแห่งความสุข) เพราะเลื่อนหนึ่งครั้งจะพบเนื้อหาใหม่ ๆ สมองจะคิดว่ามีอะไรน่าสนใจอีก ส่งผลให้เลื่อนต่อไปเรื่อย ๆ อย่างไม่มีจุดจบ และทำให้ Raskin ออกมาให้สัมภาษณ์ว่า “ไม่น่าสร้าง Infinite Scroll” ขึ้นมา
เชื่อว่าทุกวันนี้ Aza Raskin คงไม่อยากจะมองผลงานของตนเองในอดีมากสักเท่าไร โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อพฤติกรรม Infinite Scroll ได้พัฒนาเป็น Doomscrolling เป็นพฤติกรรมที่เชื่อว่าหลายคนเป็น คือการนั่งไถหน้าจอเลื่อนดูข่าวหรือข้อมูลในโซเชียลมีเดียอันมีเนื้อหาในเชิงลบชนิดหยุดไม่ได้ เพราะคำว่า Doom ในที่นี้หมายถึง ความหายนะ หรือความสิ้นหวัง ส่วน Scrolling คือการเลื่อนหน้าจอ
ทีนี้ในยุคสมัยที่อุดมไปด้วยดราม่า ลองมาสังเกตตัวเองกันไหมคะว่าคุณผู้อ่านติดกับดักของ Doomscrolling กันขนาดไหน เมื่อคุณไถดูคลิปดราม่าที่กำลังอยู่ในกระแส แน่นอนว่าอัลกอริธึมบนแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียจะเสิร์ฟแต่คอนเทนต์ในลักษณะเดียวกันให้คุณ เมื่อบวกกับ Infinite Scroll ทำให้คุณ ไถดูดราม่าจากข่าว หรือที่เนตติเซนชาวไทยเรียกกันว่า “เผือกแบบไม่ได้หลับได้นอน”
แม้ว่าระหว่างไถดูฟีดข่าว คุณเองรู้สึกตัวว่าไม่ใช่เรื่องที่ดี และทำให้เครียดมากเกินไปหลังจากเสพข่าว แต่คุณยังหยุดตัวเองไม่ได้ ยังคงไถต่อโดยหวังจะได้พบกับเนื้อหาใหม่ ๆ จากทุกครั้งที่ได้ Scrolling
ทุกวันนี้โซเชียลมีเดียได้สร้างปัญหาในการสื่อสารเป็นอย่างมากค่ะ มีดราม่ากันไม่เว้นวัน ทั้งจากคลิปภาพ คลิปเสียง รวมไปถึงการโพสต์ข้อความ และเท่าที่เห็นปัญหาส่วนใหญ่ เป็นเพราะเราเอาใจใส่โลกคู่ขนานมากกว่าโลกของความเป็นจริง บวกกับพฤติกรรมที่เสพติดการไถฟีด ยิ่งทำให้หลายคนดำดิ่งสู่ดราม่าของเรื่องที่ไม่เป็นเรื่องมากจนเกินไป
มาลองหักห้ามใจ แล้วเอาเวลาไถฟีดไปทำสิ่งที่เกิดประโยชน์กับตัวเองกันดีไหมคะ แม้จะเป็นเรื่องยาก แต่เราจำเป็นอย่างยิ่งในการรักษาสภาพใจตนเองในวันที่โลกหมุนไปอย่างรวดเร็ว
เอาเข้าจริง เราไม่จำเป็นต้องรู้ในทุกดราม่า ไม่ต้องกลัวว่าจะคุยกับคนอื่นไม่รู้เรื่องก็ได้ค่ะ เพราะ Aza Raskin เคยให้สัมภาษณ์ถึงเครื่องมือที่เขาสร้างขึ้นมาบนแพลตฟอร์มเอาไว้อย่างน่าสนใจว่า
“ปัญหาของการเสพติดโซเชียลมีเดีย ไม่ใช่เพราะคนใช้งานไม่มีพลังพอที่จะปฏิเสธความรู้สึกพึงพอใจชั่วขณะ แต่เป็นเพราะผู้คนอีกด้านของหน้าจอ ที่อาชีพของพวกเขาคือการทำให้ผู้ใช้งานอย่างคุณหรือผู้เขียนไม่สามารถควบคุมตัวเองได้ต่างหาก”
แล้วพบกันใหม่สัปดาห์หน้าค่ะ
