สืบสันดาน ดีเอ็นเอความทรามที่สืบทอดกันผ่านสายเลือดโดยแท้

นาทีนี้คงจะไม่มีใครที่ไม่โดนกระแสของซีรีส์ไทยเรื่องดังใน Netflix สาดใส่กันใช่ไหมคะ นี่ออกตัวก่อนว่าไม่ได้ดูซีรีส์เรื่องนี้เพราะเห็นว่ามันดังแล้วคนอื่นก็ดูกัน ไม่ได้ดูเพราะกลัวจะคุยกับใครไม่รู้เรื่อง แต่ดูด้วย 2 เหตุผลคือ ติดใจตัวคลิปโปรโมตซีรีส์ที่แบบว่า อห! ที่ไม่ได้แปลว่า โอ้โห! คือมันแรงมาก แล้วก็ชวนให้คิดดีไม่ได้เลย และอีกเหตุผลก็คือ ประทับใจในฝีมือการแสดงของ น้องญดา นริลญา กุลมงคลเพชร จากที่เคยดูผลงานของน้อง (แบบคลิปตัดมาสั้น ๆ) เรื่องร่างทรง และได้ดูแบบเต็ม ๆ ในละครชุดดวงใจเทวพรหม ตอน ขวัญฤทัย

ถ้าถามว่ากระแสของซีรีส์ Netflix เรื่อง สืบสันดาน มาแรงขนาดไหน บอกเลยว่าเป็นเรื่องที่มีคนพูดถึงเยอะมากในออนไลน์ ส่วนเรื่องโปรดักชันส์และนักแสดงแต่ละคน ก็ดูน่าจับตามองในแวดวงซีรีส์ไทยด้วย ส่งผลให้ซีรีส์เรื่องนี้มีผู้ชมในแพลตฟอร์ม Netflix มากเป็นอันดับ 2 ของโลก ซีรีส์อันดับ 1 แบบ non English กลุ่มคนดูชาวไทยก็เชื่อมโยง เอ้ย! ตอบรับค่อนข้างดี เห็นมีมกวนประสาทเต็มเฟซบุ๊กไปหมด

สืบสันดาน เป็นซีรีส์ที่เล่าเรื่องราวของมหาเศรษฐีตระกูลเทวสถิตย์ไพศาล มีตัวละครหลัก ๆ คือ ‘ท่านเจ้าสัว’ ผู้เป็นประมุขของบ้าน และผู้กุมบังเหียนอาณาจักรอัญมณีระดับเอเชีย เขามีลูกชายนักสร้างเรื่อง 2 คน ‘ลูกชายคนโต’ คือคนที่มักจะสร้างเรื่องปวดใจเพราะจ้องจะทำลายผู้เป็นพ่อ เขาเกลียดพ่อแต่รักสมบัติพ่อ และเก็บซ่อนความขุ่นมัวใจเอาไว้ ส่วน ‘ลูกชายคนเล็ก’ ชอบสร้างเรื่องฉาวโฉ่คาวโลกีย์ ชื่อเสียกระฉ่อนไปทั่ว ลูกที่พ่อไม่รักแต่ช่างเถอะ เขารักสมบัติพ่อก็พอ ทั้งคู่ถูกเลี้ยงมาแบบให้แข่งขันกันตั้งแต่เด็ก เมื่อไรก็ตามที่เด็ก 2 คนทะเลาะกัน ผู้เป็นพ่อจะยิ่งจุดชนวนความร้าวฉานให้ 2 พี่น้อง มากกว่าจะสอนให้พี่น้องรักใคร่กลมเกลียว 2 คนนี้จึงชิงชังกันชนิดที่ว่าฆ่ากันเองได้

นอกจากเจ้าบ้าน 3 คนพ่อลูก ลูกชายแต่ละคนก็แต่งงานพาสะใภ้เข้าบ้านแล้วทั้งคู่พร้อมมีหลานปู่เป็นทายาทรุ่นต่อไป ‘สะใภ้ใหญ่’ เป็นคนนิ่ง ๆ พูดน้อย สุภาพ อ่อนน้อม เพียบพร้อมด้วยกิริยาและมารยาทตามแบบฉบับของลูกหลานผู้ดี เธอมี ‘หลานสาว’ ให้บ้านนี้ ทว่าเด็กนี่ก็คือลูกคุณหนูผู้เอาแต่ใจและขี้อิจฉา สนใจงานด้านแฟชั่นแต่กลับไม่มีความรู้ด้านแฟชั่นเลยสักนิด ต่อด้วย ‘สะใภ้เล็ก’ ผู้เป็นอดีตดาราสาวสวย แต่นิสัยสวนทางกับหน้าตา เธอหยิ่งผยอง รักในการเหยียดหยามผู้อื่นอยู่เสมอ เธอมี ‘หลานชาย’ ให้กับตระกูลเทวสถิตย์ไพศาล เด็กหนุ่มที่เรียนอยู่เมืองนอกมานาน นอกจากนิสัยพูดไทยคำอังกฤษคำ นิสัยอื่น ๆ ของเขาก็คือเด็กเปรตที่ถูกแม่สปอยล์ และพ่อก็เอาแต่สร้างความกดดัน

ทว่าในคฤหาสน์หลังใหญ่โตนี้ไม่ได้มีแค่เจ้าของบ้านและสาแหรกของเขาที่มีสถานะเป็นเจ้านายเท่านั้น โดยยังมีเหล่าคนรับใช้และคนขับรถ เงินเดือน 70,000 บาทอีกโขยงหนึ่ง สาวใช้คนหนึ่งหน้าตาสะสวย มาทำงานได้ไม่นานก็เป็นคนโปรดของเจ้าของบ้าน และถูกยกระดับขึ้นมากลายเป็นภรรยาที่ถูกต้องตามกฎหมายของท่านเจ้าสัว สาวใช้อีกคนเป็นร่างทรงผู้ออกแบบเสื้อผ้าแฟชั่นสวย ๆ ให้กับหลานสาวของบ้านนี้ สาวใช้อีกคนเป็นเครื่องมือทางเพศที่ลูกชายคนเล็กมักจะเรียกหามาสำเร็จความใคร่ให้กับตัวเอง คนขับรถชายสองคน และสาวใช้อาวุโสที่เป็นหัวหน้าคนรับใช้

มันเป็นหน้าที่ของฉัน ที่ต้องยกระดับสถานะเธอให้มาอยู่ระดับเดียวกับฉันน่ะ

เป็นซีรีส์ที่ดูจบครบทั้ง 7 ตอนแล้ว พูดได้คำเดียวว่า “ช่างกล้าดีแท้” คือแบบว่ากล้าที่จะทำซีรีส์เสียดสีสังคมคนชนชั้นสูงแต่สันดานต่ำ ด้วยการเล่าเรื่องแรง ๆ แบบนี้ (และมันก็ได้ผล เพราะความแรงของเนื้อหานี่แหละที่ทำให้คนมากมายจากทั่วโลกเข้าไปติดตามดูว่ามันจะแรงไปสุดถึงที่ตรงไหน) เมื่อคนกลุ่มหนึ่งที่คิดว่าตัวเองคือชนชั้นสูงเพราะรวยมาก เงินของตัวเองที่มีอยู่อย่างมากมายมหาศาลสามารถทำได้ทุกอย่าง แม้กระทั่งครอบครองชีวิตคน ถึงจะทำสันดานต่ำเกะกะระราน จองหอง บ้าอำนาจมากแค่ไหนก็ไม่ผิด มีสิทธิ์ที่จะทำ และมองเหยียดคนอีกกลุ่มที่เป็นลูกจ้างว่าต่ำต้อย ทั้งที่เขาก็ใช้แรงทำงานแลกเงิน ทว่าถูกกดขี่ด้อยค่าให้เข้าใจว่าตัวเองเป็นชนชั้นต่ำ ต้องยอมทนก็เพื่อเงิน

ฉากที่ดูแล้วชวนอึดอัด ไม่ใช่ฉากที่เล่าความต่ำตมของสันดานคนตระกูลนี้ที่เลวยันเงาแบบโฉ่งฉ่างแบบละครน้ำเน่า แต่มันเป็นฉากที่เล่าเรื่องพฤติกรรมของคนในตระกูลนี้ทำกับลูกจ้างของพวกเขาเองมากกว่า โดยเฉพาะการยืนยันว่าตัวเองนั้นสูงส่งด้วยการกดให้คนอื่นต่ำเตี้ยเรี่ยดิน ในซีรีส์จะมีหลายฉากมากที่ยืนยันความเป็นผู้ดีสันดานรวยตามคลิปโปรโมตที่ว่า “ตีนฉันสูงกว่าหัวเธอ” ได้เป็นอย่างดี เมื่อพวกเขาจ้างลูกจ้างด้วยเงินเดือนสูง ๆ จึงกล้าที่จะทำตัวเป็นเจ้าชีวิตของทุกคนที่รับเงินเขา ดังนั้น เขาจึงมีสิทธิ์ที่จะทำอะไรกับใครก็ได้ นี่เป็นเรื่องที่น่ารังเกียจมากที่สุดในซีรีส์เรื่องนี้แล้ว แต่ถ้าถามว่ามันเกินจริงไปไหม จะมีใครที่ไหนทำตัวแบบนี้ ส่วนตัวมองว่า ไม่เลยสักนิด!

หรือฉากต่าง ๆ ในช่วงที่นางเอกได้เป็นส่วนหนึ่งของตระกูลเทวสถิตย์ไพศาลในช่วงเวลาสั้น ๆ หลังจากที่ท่านเจ้าสัวสามีของเธอเสียชีวิตไป และเธอมีทะเบียนสมรสว่าเป็นภรรยาเจ้าสัว พวกคนรวยหวงสมบัติก็ทำตัวเป็นหมาหวงก้าง กลั่นแกล้งต่าง ๆ นานา แต่อ้างว่าเป็นการช่วยยกระดับให้คนรับใช้เข้าใจสังคมชนชั้นคนรวย “ยกระดับให้มาอยู่ระดับเดียวกัน” จนทำให้นางเอกรู้สึกว่าตัวเองต่ำชั้นเกินกว่าจะอยู่ร่วมสังคมกับเหล่าเจ้านายได้ ในที่สุดเธอเองต้องออกปากว่าไม่อยากจะเป็นครอบครัวเดียวกันกับคนตระกูลนี้แล้ว และยินยอมที่จะกลับไปเป็นคนรับใช้เหมือนเดิมเพื่อให้ได้อยู่ใต้ชายคาบ้านหลังนี้ต่อ (แม้ว่ามันจะ…)

เป็นคนรวยเนี่ยดีจังเลยนะคะ ทำอะไรก็ไม่ผิด พอมีอำนาจ ก็กลับผิดเป็นถูกได้

ส่วนตัว ชีวิตนี้ก็เคยได้สัมผัสกับครอบครัวคนรวยดี ๆ มาบ้างตามแต่โอกาสจะอำนวย แต่ก็ไม่ได้โลกสวยว่าทุกบ้านจะเป็นคนรวยสันดานผู้ดีจริง ๆ เหมือนกันหมด ถึงจะไม่ค่อยได้เจอความเลวร้ายแบบในซีรีส์เท่าไร (ใช้คำว่าไม่ค่อยนะ ไม่ใช่ไม่เคย) แต่เอาเข้าจริง ภาพคนรวยสันดานไม่ดีที่ซีรีส์เรื่องนี้สร้างขึ้นมาก็ไม่ได้ต่างจากจินตนาการเท่าไรนัก ไม่ผิดไปจากซีรีส์เกาหลีที่ชอบดูมากกว่า แล้วก็ไม่ได้ต่างจากประสบการณ์ที่เคยเจอมานิด ๆ หน่อย ๆ ท้ายที่สุด แว่บหนึ่งเคยรู้สึกแบบที่นางเอกรู้สึก ว่าการเป็นคนรวยเนี่ยดีจังเลยนะ ทำอะไรก็ไม่ผิด แล้วยิ่งถ้ามีอำนาจด้วยก็ยิ่งพลิกผิดเป็นถูก กลับถูกเป็นผิดได้แบบเพียงแค่ดีดนิ้วเท่านั้น

ซีรีส์ที่พล็อตเรื่องว่าคนรวยสันดานแย่นี้ไม่ได้แปลกใหม่อะไรเลยในอุตสาหกรรมนี้โดยเฉพาะในละครไทย หรือถ้าใครมีรสนิยมติดซีรีส์เกาหลีเหมือนกันกับนี่ ก็จะรู้ว่าในปีหนึ่ง ๆ ซีรีส์เกาหลีเล่นพล็อตนี้กันไม่รู้กี่สิบเรื่อง แต่ของเขาจะเหนือชั้นกว่าตรงที่หาทำให้ปมมันสลับซับซ้อนมากขึ้นไปอีก ไม่ได้บอกว่า สืบสันดาน ทำไม่ถึงนะ ในแง่ของการเผยธาตุแท้แฉสันดานคนรวยเนี่ยเอาไป 10 กะโหลกเลย ทำให้เรารู้สึกได้ว่าชีวิตจริงในสังคมนี้มันมีคนทำสันดานแบบนี้เยอะมาก แต่พวกเขามักอยู่ในที่ปลอดภัยและใครก็ทำอะไรไม่ได้ ทว่าเขาอาจจะตั้งใจที่จะไม่ทำให้ปมปริศนามันมีความซับซ้อนเท่าไร มันพอจะเดาเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้นต่อไปในแต่ละตอนได้ ถึงงั้นก็ชวนให้เราหาคำตอบว่าเดาถูกหรือเปล่า

สำหรับนี่ ละครเลือดข้นคนจาง ที่ในช่วงนั้นเป็นไวรัลไปทั้งเมืองว่า “ใครฆ่าประเสริฐ” ยังขยี้ปริศนาการตายแบบผิดธรรมชาติของตัวละครเยอะกว่านี้เลย ในขณะที่เรื่องนี้ไม่เน้นให้เราตั้งคำถามว่าใครฆ่าเจ้าสัวรุ่งโรจน์เลยสักนิด แล้วคนฆ่าจะได้รับผิดอะไรไหม มันกลับเน้นไปที่ตัวละครอื่น ๆ ที่ยังมีชีวิตอยู่ว่ายังใช้ชีวิตกันแบบคนรวยที่ไม่สนว่าพ่อตัวเองจะตายยังไง พวกเขาสนแค่ตัวเองจะได้อะไรในบัญชีทรัพย์สินของพ่อมากกว่า เพราะพวกเขาไม่เคยรักพ่อ และไม่ได้อยากให้พ่อมีชีวิตอยู่ต่อไปนาน ๆ อีกต่อไปแล้ว แล้วใครใน 2 พี่น้องนี้ที่ถือเป็นผู้สืบสันดานตามกฎหมาย ที่จะได้รับมรดกทุกอย่างตามพินัยกรรม

แต่พูดก็พูดเถอะ ไม่ว่าจะสันดานรวยหรือสันดานเสียต่างก็รวมตัวกันอยู่ในบ้านเทวสถิตย์ไพศาลหมดแล้ว นี่ต่างหากที่เป็นจุดขายของเรื่องนี้ที่ต้องการเล่าถึงชีวิตของคนรวยนิสัยเสียที่เข้าขั้นวิตถาร เลวยันเงา ทรามเข้ากระดูดำ ซึ่งสันดานแบบนี้มันก็ถูกถ่ายทอดผ่านสายเลือดลงมาเรื่อย ๆ ดีเอ็นเอจากรุ่นปู่สู่รุ่นพ่อ แล้วส่งไปถึงรุ่นหลาน ถ้ารุ่นหลานทันได้มีเหลนให้เห็นก่อนจบเรื่อง ก็เชื่อว่าน่าจะรับดีเอ็นเอมาหมดเหมือนกัน ดังนั้น สืบสันดาน ที่เป็นชื่อของซีรีส์เรื่องนี้ มันให้ความชัดเจนทั้ง 2 แง่มุม ในแง่มุมตามกฎหมายที่ผู้สืบสันดานก็คือทายาทโดยธรรม เป็นบุตรโดยชอบด้วยกฎหมาย และในแง่ของกำพืด ที่ทายาทโดยชอบเหล่านี้ล้วนสืบสันดานวิปริตมาจากบรรพบุรุษของตัวเองทั้งสิ้น

พี่รู้ไหมว่าถ้าพี่ไม่พูด มันจะมีใครโดนแบบนี้อีกมั่งอะ

จะเห็นได้ว่าสันดานคนรวยในซีรีส์เรื่อสืบสันดาน ถูกเล่าผ่านสายตาของเหล่าคนรับใช้ คู่กรณีที่ต้องเผชิญหน้ากับสันดานคนบ้านนี้โดยตรง พวกเขาต้องทำงานและใช้ชีวิตอย่างขมขื่นใต้ชายคาบ้านนี้กันทั้งสิ้น แม้ว่ามันจะมาพร้อมกับค่าจ้างก้อนโตที่ดูเหมือนจะคุ้มที่จะยอมแลก แต่มันก็ชวนตั้งคำถามอยู่ดีว่ามันคุ้มจริงหรือกับการที่ต้องลดศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของตัวเองกับเงินก้อนนั้น และสิ่งที่พวกเขาเจอมันก็หนักหนาเกินกว่าที่มนุษย์คนหนึ่งจะยอมรับได้ในสายตาของคนดูอย่างพวกเรา คฤหาสน์เทวสถิตย์ไพศาล จึงถือได้ว่ารวมทุกสรรพสิ่งแห่งความเลวร้ายเอาไว้เลย

แต่…ถ้ามีใครสักคนที่ไม่คิดว่าสิ่งที่ตัวเองเจออยู่มันเป็นเรื่องปกติล่ะ ถึงแม้ว่าสิ่งที่เจอมันจะถูกระบุอยู่ในสัญญาจ้างงาน แต่เรื่องที่เกิดขึ้นมันเป็นเรื่องปกติได้จริงหรือ หรือถ้ามีใครสักคนคิดจะลุกขึ้นมาต่อต้าน หรือทำอะไรสักอย่างเพื่อทวงคืนศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของตัวเองคืนมา สังคมหนึ่ง ๆ มันอาจจะเปลี่ยนแปลงอะไรไปก็ได้ มันอาจจะไม่ได้เปลี่ยนทันทีเดี๋ยวนั้น แต่แรงกระเพื่อมที่ไม่เคยหยุดสั่นคลอนความมั่นคงของอำนาจเลย ก็น่าจะทำให้เกิดการกัดเซาะจนสึกกร่อนไปเรื่อย ๆ อาจไม่ถึงขั้นไม่พังลงมา แต่ก็น่าจะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงได้ไม่มากก็น้อย

นางเอกถึงพยายามจะทำให้เพื่อนลูกจ้างด้วยกันพูดออกมาว่าเขารู้เห็นเรื่องไม่ปกติอะไรของเจ้านายบ้าง ถึงจะเปลี่ยนแปลงความวิตถารของคนบ้านเทวสถิตย์ไพศาลให้เป็นคนปกติที่เลิกกดขี่ข่มเหงลูกจ้างในบ้านไม่ได้ แต่ก็อาจจะทำให้ลูกจ้างบางคนลุกขึ้นมาทำอไรเพื่อปกป้องตัวเองได้บ้าง จะได้ไม่ต้องมีชะตากรรมแบบที่มีคนเคยโดน หรือปังสุดก็คือ เกิดความเปลี่ยนแปลงแบบตอนจบของซีรีส์เรื่องนี้ เมื่อทุกคนยินยอมพร้อมใจจะลุกขึ้นมาสู้เหมือนกัน ระหว่างที่ต่อสู้มันอาจจะมีอุปสรรค มีการสูญเสีย แต่มันก็ยังมีโอกาสที่จะจบเรื่องทุกอย่างได้ดีกว่าอดทน ก้มหน้าก้มตาทำต่อไป

หลังจากดู สืบสันดาน จบแล้ว แอบเห็นด้วยกับความคิดเห็นของชาวเน็ตกลุ่มที่บอกว่าบทยังไม่ดีเท่าไร ไม่ได้ว้าวขนาดที่ว่าถ้าไม่ดูถือว่าพลาด แต่สำหรับนี่ไม่ได้รู้สึกว่ามันบ้งขนาดที่หลายคนวิจารณ์แบบสาดเสียเทเสีย ส่วนเรื่องที่บางคนอ้างว่ามันไม่สมเหตุสมผลเนี่ยตัดทิ้งได้เลย ถ้าคุณเคยเจอคนประเภทนี้กับตัวเองแล้วล่ะก็ คุณจะรู้ว่าหนึ่งในความโหดร้ายของโลกใบนี้ ก็คือความไม่สมเหตุสมผลนี่ล่ะ มันมีอยู่จริง ๆ ทั้งใกล้ตัวไกลตัว แล้วชีวิตคนเรามันไม่ได้มีเรื่องสมเหตุสมผลไปซะทุกอย่างหรอก เพราะฉะนั้น กับซีรีส์เสียดสีสังคม ล้อเลียนชีวิตคนรวยสันดานเลวแบบนี้ มันมีทั้งเรื่องเกินจริงและต่ำกว่าจริงอยู๋แล้ว จะไปถามหาความสมเหตุสมผลอะไรขนาดนั้นกัน มันใช่สารคดีซักหน่อย

ถึงแม้ว่าจะเป็นซีรีส์ที่ไม่ได้ว้าว ลงแพลตฟอร์มระดับโลกแต่ยังติดการเล่าเรื่องแบบละครไทย (ก็มันละครไทยนี่หว่า) แต่ส่วนตัวชอบนัยยะอะไรหลาย ๆ อย่างที่ซ่อนอยู่ในเรื่องนี้นะ ในคอลัมน์นี้ไม่ได้ดึงมาวิเคราะห์เท่าไร เพราะเรื่องแบบนี้คนแต่ละคนดูแล้วจะคิดเยอะหรือคอยถอดรหัสนัยยะต่าง ๆ ได้ไม่เท่ากัน บางคนบอกนี่คือนัยยะแต่บางคนก็ไม่เข้าใจว่าเป็นนัยยะยังไง ก็เลยเลือกที่จะไปดึงอะไรมาวิเคราะห์ถอดความหมาย เดี๋ยวเรื่องมันจะไปกันใหญ่ แค่นี้ก็มีคนเชื่อมโยงนู่นนี่นั่นเยอะไปหมดแล้ว เลยเลือกที่จะดึงเฉพาะประเด็นที่เห็นกันโต้งมาคุยกันดีกว่า 🦋