เนื่องด้วยสถานการณ์ในปัจจุบันนี้ หลายพื้นที่ประสบปัญหาภัยแล้งอย่างรุนแรงไม่เว้นแม้แต่ประเทศไทย ที่แม้ว่าได้เข้าสู่ฤดูฝนอย่างเต็มตัวแล้ว และพายุฤดูร้อนได้พัดพาฝนเข้ามาตกให้พอได้ชุ่มฉ่ำอยู่บ้าง แต่ดูเหมือนว่าความแล้งจะยังคงมีอยู่ไม่หายไป
โดยส่วนหนึ่งปัญหาภัยแล้งของไทยได้รับผลกระทบมาจากปรากฏการณ์ เอลนีโญ ตัวการทำให้สภาพอากาศแปรปรวนที่มีผลทำให้อุณหภูมิอากาศร้อนมากขึ้น บริเวณที่ฝนมักจะตกชุกจะมีฝนตกน้อยลงหรือไม่มีเลย ส่วนบริเวณที่ปกติเป็นพื้นที่แห้งแล้วกลับมีฝนตกมาก นอกจากนี้สถานการณ์ของปัญหาอากาศร้อนแผ่ขยายตัวส่งผลกระทบโดยตรงต่อหลายพื้นที่ในนานาประเทศ ซึ่งมีชื่อเรียกว่า Heat Wave หรือคลื่นความร้อน
Heat Wave คืออะไร
คลื่นความร้อนที่ส่งผลกระทบไปทั่วโลกนั้น มีปัจจัยส่วนหนึ่งเกิดจากการเกิดก๊าซเรือนกระจกทั้งจากภาคอุตสาหกรรมและครัวเรือน เป็นปรากฏการณ์ที่ทำให้อุณหภูมิของอากาศสูงขึ้นผิดปกติ โดยจะเห็นความแตกต่างได้ชัดเจนในประเทศเขตหนาวเพราะอุณหภูมิสูงเกิน 32.2 องศาเซลเซียส เกินกว่า 48 ชั่วโมง ซึ่งถือว่าผิดปกติ โดยการใช้ชีวิตอยู่ภายใต้ผลกระทบของคลื่นความร้อนนั้นนับว่าเป็นความเสี่ยงด้านสุขภาพโดยเฉพาะ โรคลมแดด กับ โรคเพลียแดด เพราะความร้อนผนวกกับชื้นสัมพัทธ์ในอากาศที่สูงมาก จึงทำให้เหงื่อระเหยออกจากร่างกายได้ไม่ทันท่วงที
รับผลกระทบเต็มสาหัส
ในด้านของปัญหาภัยแล้งที่เกิดขึ้นส่งผลกระทบอย่างร้ายแรงต่อเกษตรกรไทยในหลายพื้นที่ เนื่องจากฝนฟ้านั้นไม่ตกต้องตามฤดูกาลปริมาณของน้ำที่เก็บกักได้จึงไม่พอใช้ ส่งผลให้การทำไร่ทำนาหรือพืชผักทางการเกษตรนั้นบกพร่องลงไปมาก ทำให้ได้ผลผลิตไม่ดีเท่าที่ควรส่งผลต่อรายได้ เป็นผลเสียไปถึงเม็ดเงินรายได้รวมของประเทศเลยเชียวล่ะ
อีกปัจจัยสำคัญของภัยแล้งในตอนนี้ คือเขื่อนจีนที่ทำให้น้ำในแม่น้ำโขงผันผวนจนแทบจะแห้งขอด ซึ่งชาวบ้านระบุชัดว่าแห้งที่สุดในรอบ 10 ปีเลยทีเดียว ส่งผลกระทบให้การดำเนินชีวิตผิดปกติจากที่เคยล่วงรู้ระดับน้ำในแม่น้ำโขงเพื่อการหาปลา กลายเป็นว่าต้องหาอย่างอื่นทำแทน ดังที่กล่าวไปข้างต้นว่าเนื่องจากเขื่อนในประเทศจีนไม่ปล่อยน้ำกอปรกับสภาวะฝนขาดช่วง จึงเกิดวิกฤติดังกล่าวขึ้นกระทบชีวิตชาวเกษตรหลายครัวเรือน
โดยสถานการณ์ล่าสุดสำนักงานเจ้าท่าภูมิภาค สาขาเชียงราย รายงานว่าเขื่อนในประเทศจีนได้ปล่อยน้ำมาเพิ่มแล้วและคาดว่าจะไหลถึงไทยภายในวันที่ 23 – 24 ก.ค. นี้
แก้ปัญหา
ถึงแม้ว่าปัญหาความแห้งแล้งและฝนตกแบบเว้นช่วงนั้นต้องขึ้นอยู่กับการบริหารจัดการจากหน่วยงานหลักที่เกี่ยวข้อง แต่เนื่องด้วยวิกฤติที่เป็นอยู่ในตอนนี้ไม่สามารถจัดการได้อย่างราบรื่นหรือลงตัวได้อย่างรวดเร็ว การคิดแก้ปัญหาในระดับชุมชนและครัวเรือนจึงต้องมาก่อน
อย่างในพื้นที่เขื่อนพิมาย จังหวัดนครราชสีมา ที่น้ำในอ่างเก็บน้ำแห้งไปแทบจะหมด ชาวบ้านในละแวกจึงใช้วิธีการงมหอยนาและหอยแครงซึ่งสามารถใช้เป็นรายได้เสริมได้นอกจากการนำไปรับประทาน หรือรวมไปถึงการใช้วิธีขุดหาแหล่งน้ำใต้ดินมาใช้ซึ่งนอกจากอุปโภคบริโภคแล้วยังสามารถใช้ในทางการเกษตรได้อีกด้วย
แต่อย่างไรก็ตามการจัดสรรและเก็บกักน้ำไว้ใช้ยามจำเป็นยังคงเป็นวิธีที่คู่ควรมากที่สุด เพราะปัญหาภัยแล้งที่มาเยือนนั้นไม่ใช่เพียงพัดแล้วผ่านไป แต่อาจเป็นผลกระทบในระยะยาวจนเปลี่ยนแปลงการดำเนินชีวิตของผู้คน โดยหวังว่าหน่วยงานหลักที่เกี่ยวข้องหรือกรมชลประทานจะสามารถหาวิธีบริหารจัดการน้ำที่ดียิ่งขึ้น เพราะปัญหาพื้นที่กักเก็บน้ำไม่มีฝนตก แต่ฝนไปตกชุกในพื้นที่นอกเหนือจากการกักเก็บ
ดีไม่ดีด้วยความแร้นแค้นอาจพาให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ ยกตัวอย่างประเทศอิสราเอลที่พื้นที่เกือบทั้งหมดเป็นทะเลทรายและมีฝนตกน้อยมากต่อปี แต่ด้วยการค้นคว้าและร่วมมือวิจัยที่มีเทคโนโลยีการจัดการแบบ ชลประทานหยดน้ำ ทำที่ทำให้ประหยัดน้ำได้ถึง 80% ในการเกษตร ซึ่งเป็นเรื่องใหญที่อิสราเอลให้ความสำคัญ ซึ่งถ้าการบริหารร่วมมือกันของหน่วยงานและครัวเรือนในประเทศไทยเราสามารถเกิดขึ้นได้ ภัยแล้งจะกลายเป็นปัญหาสิว ๆ ไปได้
