วิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิดล หรือซีเอ็มเอ็มยู (CMMU) เผยผลกระทบจากสถานการณ์ VUCA World ทำให้องค์กรธุรกิจต้องพร้อมปรับตัว เพื่อรับมือกับความผันผวน ความไม่แน่นอน และความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอย่างไม่สิ้นสุด ชี้ 4 ปัจจัยหลักที่ส่งผลต่อธุรกิจในอนาคต ได้แก่ การเปลี่ยนแปลงด้านสิ่งแวดล้อม การเปลี่ยนแปลงของกฎหมาย การเปลี่ยนแปลงด้านเทคโนโลยี และการเปลี่ยนแปลงของประชากร พร้อมแนะแนวทางการปฏิรูปองค์กรผ่านผู้นำ ด้วย 3 ลักษณะ ได้แก่ การเป็นผู้นำเชิงปฏิรูปต้องพร้อมเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ การอัปสกิลและรีสกิลให้กับทรัพยากรมนุษย์ และการสร้างวัฒนธรรมองค์กรให้มีเอกภาพ
ผศ.ดร.กิตติชัย ราชมหา หัวหน้าสาขาการจัดการธุรกิจ วิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิดล เปิดเผยว่า การจัดการธุรกิจภายใต้สภาพแวดล้อมภายนอกที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็วและไม่สามารถคาดเดาเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้นในอนาคตได้ หรือที่เรียกว่าสถานการณ์ VUCA World : วูก้าเวิลด์ จะแตกต่างจาก Disruption ในบริบทของการจัดการธุรกิจ โดย VUCA หมายถึงสถานการณ์ที่ส่งผลกระทบให้องค์กรธุรกิจต้องพร้อมรับการเปลี่ยนแปลงและปรับตัวอย่างไม่มีที่สิ้นสุด แตกต่างจาก Disruption โดยเฉพาะ Disruption Innovation ซึ่งหมายถึง การสร้างสรรค์สิ่งใหม่ในระบบจัดการ กระบวนการ ผลิตภัณฑ์ เพื่อมาช่วยแก้ปัญหาแทนสิ่งเดิมที่ไม่สามารถแก้ได้
VUCA World : วูก้าเวิลด์ เกิดจากสังคมโลกที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว จาก 4 ปัจจัย ได้แก่ ความผันผวน (Volatility) ความไม่แน่นอน (Uncertainty) ความซับซ้อน (Complexity) และความคลุมเครือ (Ambiguity) โดยสถานการณ์การจัดการธุรกิจท่ามกลางสถานการณ์แบบนี้จึงเป็นเรื่องที่ท้าทายมากเพราะต้องเผชิญกับความผันผวนต่าง ๆ ทั้งทางด้านเศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อม เทคโนโลยี ประชากร สังคม การเมืองและกฎหมาย รวมถึงพฤติกรรมและความต้องการของผู้บริโภคและคู่แข่งขัน เป็นต้น โดย VUCA World ยังเป็นสถานการณ์ที่ส่งผลกระทบได้ทั้งในวงกว้างและแบบเฉพาะเจาะจงกับแต่ละอุตสาหกรรมโดยตรง ซึ่งทั้งหมดล้วนเป็นปัจจัยที่องค์กรธุรกิจไม่สามารถควบคุมได้ ยากต่อการคาดการณ์ และเกิดขึ้นได้อย่างไม่สิ้นสุด
ทั้งนี้ องค์กรธุรกิจ จึงจำเป็นต้องปรับตัวให้ยืดหยุ่น (Adaptive Organization) เพื่อพร้อมรับการเปลี่ยนแปลง ซึ่งสามารถทำได้หลายวิธี เช่น การปรับตัวให้เกิดความยืดหยุ่นด้านการจัดการ ทบทวนวิสัยทัศน์ พันธกิจ จุดมุ่งหมาย กลยุทธ์ในทุกระดับขององค์กร ปรับโครงสร้างองค์กร วัฒนธรรมองค์กร ระบบบริหารจัดการ โครงสร้างพื้นฐาน รวมถึงทรัพยากรมนุษย์
ผศ.ดร.กิตติชัย กล่าวเพิ่มเติมว่า 4 ปัจจัยการเปลี่ยนแปลงสำคัญที่ส่งผลต่อธุรกิจในอนาคต ได้แก่ การเปลี่ยนแปลงด้านสิ่งแวดล้อม ซึ่งส่งผลกระทบต่อองค์กรในวงกว้างในทุกอุตสาหกรรมทั่วโลก การเปลี่ยนแปลงเรื่องกฎเกณฑ์หรือกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการค้าระหว่างประเทศ ซึ่งส่งผลต่อทุกภาคอุตสาหกรรมทั้งตลาดภายในประเทศและตลาดโลก การเปลี่ยนแปลงความก้าวหน้าทางด้านเทคโนโลยี เช่น เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ หุ่นยนต์ หรือเทคโนโลยีชีวภาพ และการเปลี่ยนแปลงของกลุ่มประชากรที่มีแนวโน้มเข้าสู่สังคมสูงวัย ซึ่งส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงของกลุ่มผู้บริโภคและพฤติกรรมของผู้บริโภค ทั้งการยอมรับ การใช้งาน การบริโภค การซื้อ
นอกจากนี้ ยังให้คำแนะนำเพิ่มเติมว่า องค์กรธุรกิจจะอยู่รอดได้ จำเป็นอย่างยิ่งที่ผู้บริหารต้องให้ความสำคัญต่อการเรียนรู้ ปรับตัว สร้างสรรค์การออกแบบธุรกิจด้วยแนวคิดใหม่ ๆ อย่างต่อเนื่องและไม่สิ้นสุด โดยคุณลักษณะที่สำคัญที่สุดที่ผู้นำองค์กรต้องมี คือ ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงหรือผู้นำเชิงปฏิรูป (Transformative Leadership) จึงจะสามารถพาองค์กรปรับตัว อยู่รอด และเติบโตท่ามกลางภาวะผันผวนเช่นนี้ได้ โดยมี 3 ปัจจัยหลักที่นำไปสู่การเปลี่ยนแปลง ดังนี้
- ผู้นำองค์กรที่พร้อมเปลี่ยนแปลงเสมอ ต้องเป็นผู้นำเชิงปฏิรูป ยอมรับและพร้อมต่อการเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่อง เพื่อนำไปสู่การปรับเปลี่ยนวิสัยทัศน์ พันธกิจ จุดมุ่งหมาย (Goal) กลยุทธ์องค์กรในทุกระดับ มีการปรับเปลี่ยนโครงสร้างองค์กรให้มีความยืดหยุ่นไปตามสถานการณ์ที่เหมาะสมกับบริบทที่เปลี่ยนไป โดยมุ่งเน้นการทำงานร่วมกันในลักษณะเครือข่าย พันธมิตร การทำงานแบบบูรณาการเชื่อมโยงกันในรูปแบบ Virtual Network และ Team Structure
- ปฏิรูปทรัพยากรความรู้เพื่อพัฒนาทรัพยากรมนุษย์อย่างต่อเนื่อง มีการอัปสกิลและรีสกิลในความรู้ใหม่ ๆ ที่ไม่ใช่แค่เพียงความรู้ที่เกี่ยวข้องในสายงานเท่านั้น แต่องค์กรต้องเปิดโอกาสให้พนักงานได้เรียนรู้ความรู้ที่หลากหลายแบบข้ามศาสตร์ ให้มีทั้งความรู้ที่กว้างและรู้ลึกเพื่อพัฒนาคนให้มีคุณลักษณะที่สามารถเติบโตเป็นนักบริหารในรูปแบบ Expert Generalist ได้
- สร้างวัฒนธรรมองค์กรร่วมให้เกิดเอกภาพ โดยเฉพาะวัฒนธรรมที่เน้นการปรับตัว ยืดหยุ่น สามารถตอบสนองได้ทันต่อการเปลี่ยนแปลงจากสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนไป พนักงานสามารถปรับตัวและปรับเปลี่ยนวิธีการทำงานให้เข้ากับสถานการณ์ปัจจุบันได้ มีอิสระในการคิดสร้างสรรค์สิ่งใหม่ ๆ เพื่อให้พร้อมรองรับการปรับตัว เปลี่ยนแปลง และปฏิรูปองค์กรอย่างไม่มีที่สิ้นสุด
ที่มา: วิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิดล (CMMU) เพจเฟซบุ๊ก CMMU Mahidol https://www.facebook.com/CMMUMAHIDOL
