จาก นักพัฒนาสังคม (NGO) ตอน 1 : ปรับปรุงเพื่อเปลี่ยนแปลง “คุณเอกลักษณ์ หลุ่มชมแข” กรรมการมูลนิธิกระจกเงา และหัวหน้าศูนย์ข้อมูลคนหาย ได้อธิบายถึงความหมายของอาชีพนักพัฒนาสังคม หรือ เอ็นจีโอ (NGO) ไปแล้ว วันนี้คุณเอกยังมีข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับอาชีพดังกล่าว มาไขข้อสงสัยให้ทุกคนได้ทราบกันอีกด้วย
นักพัฒนาสังคม กับ จิตอาสา แตกต่างกันอย่างไร
คุณเอก : โดยส่วนตัวผมคิดว่ามันมีเส้นบางๆ กั้นอยู่ระหว่างกัน คือ NGO เป็นวิชาชีพหนึ่งที่ต้องอาศัยความเป็นมืออาชีพ แล้วก็ใช้เวลาในการทำงานมากกว่าการเป็นจิตอาสา หมายความว่า จิตอาสา จะเป็นการแบ่งเวลามาส่วนหนึ่งจากการทำงานประจำ หรือการใช้เวลาว่างมาทำประโยชน์เพื่อสังคม ในขณะที่งานขององค์กรพัฒนาเอกชนต้องใช้เวลาทั้งวันที่มีอยู่ นอกจากเวลาส่วนตัวหรือเวลาที่ให้ครอบครัวมาทำสิ่งนี้ ฉะนั้นความแตกต่างระหว่าง NGO กับจิตอาสา ก็น่าจะเป็นในส่วนเรื่องของเวลา แล้วก็ความเป็นมืออาชีพในการแก้ไขปัญหามากกว่าครับ เพราะนอกจากการทำความดีอย่างเดียวบางทีมันไม่พอ เราต้องมองถึงด้วยว่าการทำความดีนั้น ต้องนำมาซึ่งการเปลี่ยนแปลงหรือแก้ไขปัญหาสังคมด้วย
การตามคนหาย ต้องรอคนมาแจ้งอย่างเดียวไหม
คุณเอก : เรามีการทำงานเชิงรุกด้วย หนึ่งเลยคือข้อมูลที่เข้ามายังมูลนิธิกระจกเงาก็คือมีคนโทรมาแจ้งเอง สองก็คือผู้ที่พบเห็น ประชาชนในสังคม เวลาเขาไปเห็นคนหายหรือประกาศเด็กหาย เขาก็จะส่งมาที่มูลนิธิกระจกเงาเพื่อตรวจสอบ ว่าเจอแล้วรึยังทางเรารู้เรื่องนี้รึยัง สามคือเรื่องที่ไปเป็นประเด็นทางสังคมในโลกออนไลน์ แล้วทีมงานเราไปเจอก็จะถูกนำมาตรวจสอบ ดังนั้นมันก็เกิดจากการที่คนเข้ามาหาเรา มีคนส่งข้อมูลมาหาเรา แล้วเราก็ไปหาข้อมูลครับ
การติดตามหาคนหาย จะต้องเริ่มต้นจากตรงไหนก่อน
คุณเอก : เริ่มจากการวิเคราะห์ข้อมูลสอบถามข้อมูล ที่มูลนิธิกระจกเงาจะทำหน้าที่คล้ายหมอก่อน คือเวลาคุณป่วยมาหาหมอ หมอก็จะถามว่าอาการเป็นยังไง ซึ่งเขาจะได้วินิจฉัยเบื้องต้นว่าเป็นอะไร ที่นี่ก็เหมือนกันเราก็จะถามถึงว่าลักษณะการหาย หายไปได้ยังไง อายุเท่าไหร่ โดยช่วงอายุจะมีความสำคัญต่อประเภทการหายมากๆ เพราะจะสามารถดูได้อีกว่า มีเรื่องชูสาวรึเปล่า ติดโทรศัพท์ติดอินเทอร์เน็ตไหม คุยแชทกับใครก่อนหายรึเปล่า หรือมีอาการหลงลืมไหม เป็นเด็กเล็กที่มีโอกาสพลัดหลงรึเปล่า รวมถึงมีลักษณะในทางที่มีคนร้ายลักพาตัวด้วยหรือไม่ ทั้งนี้พอเราวิเคราะห์ข้อมูลจากการสอบถามรายละเอียด ก็จะสามารถประเมินฐานการช่วยเหลือเบื้องต้นได้ หลังจากนั้นก็จะมีการจัดลำดับความสำคัญของเคส เพื่อเป็นการดูว่ามีเคสไหนที่เจ้าหน้าที่ต้องทำการช่วยเหลือทันที เช่น เด็กถูกลักพาตัว มีการล่อลวงเด็กไปเพื่อการค้ามนุษย์หรือกระทำทางเพศ เป็นต้นครับ
รายได้ที่เข้ามาสนับสนุนองค์กรมาจากส่วนไหน
คุณเอก : ในหลายองค์กรจะมีวิธีการในการดำเนินโครงการหลายส่วน สมัยก่อนเอ็นจีโอจะมีแหล่งทุนในการสนับสนุน ยกตัวอย่างมูลนิธิกระจกเงา แหล่งทุนของเราเมื่อก่อนจะเป็นหน่วยงานราชการ การตามหาเด็กหายได้รับการสนับสนุนจากกองทุนป้องกันและปราบปรามการค้ามนุษย์ กองทุนคุ้มครองเด็ก แต่ในระยะหลังส่วนใหญ่เอ็นจีโอจะเริ่มมีการปรับตัวเพื่อให้สามารถดูแลตัวเองได้ หมายถึงว่าไม่จำเป็นต้องพึ่งพิงแหล่งทุนอย่างเดียว ก็เป็นลักษณะของการระดมทุนด้วยตัวเอง การขอรับเงินบริจาค สิ่งของต่างๆ การระดมทุนภายในประเทศจากผู้บริจาค ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับแต่ละองค์กรว่ามีวิธีการแบบไหน ซึ่งโดยหลักแล้วเราเป็นองค์กรที่ไม่แสวงหาผลกำไร ดังนั้น รูปแบบของเงินบริจาคภายในประเทศหรือเงินบริจาคจากต่างประเทศ ก็จะเป็นส่วนสำคัญในการที่จะมาดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ
คุณสมบัติของการมาเป็นนักพัฒนาสังคม (NGO)
คุณเอก : สำหรับผมคิดว่ามันเริ่มที่ใครก็ได้ แล้วก็อยู่ที่ใจด้วยครับ เนื่องจากว่างานด้านนี้เป็นปัญหาของคนอื่น พอเราแบกรับปัญหาของคนอื่นมากๆ แล้วเราจะสู้ไหวรึเปล่า ที่มูลนิธิกระจกเงามีคนผ่านเข้าออกเยอะมากครับ ซึ่งคนอาจจะมาลองทำก่อนแล้วรู้สึกว่ามันไม่ใช่ มันเครียด ค่าตอบแทนก็ไม่มากเท่าไปทำงานเอกชนอื่นๆ ภาวะความที่ต้องเสียสละเวลาส่วนตัวสูง เช่น ถ้าคุณนัดแฟนไว้วันเสาร์-อาทิตย์ แต่ปรากฎว่าต้องลงพื้นที่มีเคสเร่งด่วน ดังนั้นคุณจะต้องยกเลิกนัดกับแฟนทั้งหมด ซึ่งเจ้าหน้าที่หรืออาสาสมัครในที่นี่ ผ่านการยกเลิกนัดส่วนตัวมาแล้วไม่รู้กี่ครั้ง ทั้งนี้นอกจากเรื่องใจรักที่จะต้องมี ความรู้ก็เป็นสิ่งสำคัญในงานด้านพัฒนาสังคม เพราะว่าคุณจะต้องคิดหาหนทางในการแก้ไขปัญหาต่างๆ ให้กับคนอื่นได้ด้วยครับ
