สุดสัปดาห์ที่ผ่านมา ได้มีโอกาสอ่านบทความจากเว็บไซต์ของ TIME ที่นำเสนอเรื่องเกี่ยวกับ “self-gaslighting” หรือ “พฤติกรรมหลอกตัวเอง” อันหมายถึงการที่คุณปฏิเสธความรู้สึก, ความทรงจำ หรือแม้กระทั่งความต้องการของตนเอง เนื้อหาของบทความนี้มีความน่าสนใจไม่น้อย จึงขอนำมาเล่าให้คุณผู้อ่านได้ลองถามตัวเองว่า กำลัง Self-gaslighting ตนเองอยู่หรือไม่
ในบทความดังกล่าว นักบำบัดอย่าง Lauren Auer จากสหรัฐอเมริกา ได้ระบุพฤติกรรมตัวอย่างที่ทำให้เห็นภาพของ Self Gaslighting ด้วยการยกตัวอย่างพฤติกรรมของคู่รัก : หลังจากมีปากเสียงกัน ฝ่ายหญิงเริ่มคิดว่า “ทำเกินไปไหม” หรือ “เขาไม่ได้ตั้งใจ ผิดที่ตัวฉันเอง” ลักษณะดังกล่าวเป็นพฤติกรรมของคนที่กำลัง Self Gaslighting
ทั้งนี้นักบำบัดอย่าง Lauren ได้ระบุเอาไว้ว่าคนที่ชอบ “หลอกตัวเอง” นั้น ส่วนใหญ่เติบโตมาจากคนที่เคยถูกลดทอนความรู้สึกโดยคนในครอบครัว หรือเติบโตในสภาพแวดล้อมที่สอนว่า “อย่าแสดงอารมณ์เกินไป” หรือ “ต้องยอมเพื่อความสงบของสถานการณ์” ด้วยการเติบโตที่จะต้องอยู่ในกรอบของความปลอดภัย ส่งผลให้คนที่พยายามจะหลอกตัวเองนั้น พัฒนาเป็นเสียงในหัวที่มักบอกว่า “ฉันไม่ควรรู้สึกแบบนี้” หรือ “ฉันคงคิดมากไป”
ซึ่งพฤติกรรมนี้เป็นกลไกป้องกันตนเอง เพื่อรักษาความสัมพันธ์หรือหลีกเลี่ยงความขัดแย้ง โดยสาเหตุที่ทำให้คนหนึ่งคนหันกลับมาโทษตนเองได้ นักบำบัดระบุว่าส่วนหนึ่งเป็นเพราะเติบโตมาโดยที่พ่อแม่ไม่สนใจจะรับฟังความรู้สึกที่แท้จริงและมักจะเติบโตมากับคำสอนที่ห้ามไม่ให้แสดงอารมณ์มากเกินไป และยอมรับสิ่งที่เกิดขึ้นอย่างสงบแม้ว่าคุณจะชอบหรือไม่ชอบก็ตาม
การเติบโตโดยปฏิเสธที่จะยอมรับความรู้สึกที่แท้จริงของตนเอง ทำให้เกิดเสียงในหัวที่มักจะโทษตนเอง หรือปฏิเสธความเป็นจริง และมักหลอกตัวเองด้วยเสียงในหัว ที่จะคอยฉุดรั้งให้คุณให้หยุดความต้องการของตนเองด้วยข้อความประเภท “ไม่มีอะไรหรอกคิดมากไปเอง” หรือความคิดที่โทษตนเองอยู่ตลอดเวลาเมื่อมีปัญหาในความสัมพันธ์
การลดคุณค่าของตนเอง หรือหลอกตนเองว่าไม่รู้สึกอะไรทั้งที่ข้างในแทบแตกสลาย เหล่านี้ส่งผลให้เกิดความรู้สึกสิ้นหวัง ส่งผลต่อความสัมพันธ์และการตัดสินใจ หนทางเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม Self Gaslighting นั้น Lauren ได้ระบุว่าต้องเริ่มด้วยการยอมรับความรู้สึกที่แท้จริงของตนเอง โดยไม่จำเป็นต้องหาเหตุผลหรือคำแก้ตัวใด ๆ และหัดเชื่อใจตนเอง แม้ว่าผลลัพธ์ที่ออกมาจะไม่ถูกใจคนรอบข้างหรือไม่เป็นอย่างที่คุณคิด แต่อย่างน้อยคุณได้แสดงความรู้สึกที่แท้จริงออกมา
อ่านมาถึงบรรทัดนี้เริ่มถามตนเองกันหรือยังคะว่า เรากำลัง “หลอกตัวเอง” เพื่อสร้างความพึงพอใจให้กับคนรอบข้างอยู่หรือเปล่า เชื่อว่าในสังคมยุคนี้มีหลายคนยินดีที่จะด้อยค่าตนเองเพียงเพื่อทำให้คนที่อยู่ในความสัมพันธ์พอใจ และคิดว่าการกระทำดังกล่าวนั้นถูกต้องแล้ว ทั้งที่ในความเป็นจริงคือการกดความรู้สึกที่แท้จริงของตนเองเอาไว้ จนท้ายที่สุดไม่สามารถหาตัวตนที่แท้จริงได้เจอ…ถ้าคุณรู้สึกเช่นนั้น ลองกลับมาทบทวนตัวเองเพื่อหาความชัดเจนกันดีกว่าค่ะ
แล้วพบกันใหม่สัปดาห์หน้า
