ระวัง! ของปลอมเกลื่อนเมือง อย่าเห็นแก่ของถูก พิจารณาเลือกให้ดี

หนึ่งในข่าวที่สร้างความกังวลใจไม่น้อยให้กับเหล่านักชอปออนไลน์ที่คลั่งไคล้กับเอฟของราคาถูก โดยเฉพาะของที่ปกติราคาตามท้องตลาดค่อนข้างสูง แต่สามารถหาซื้อมาได้ในราคาต่ำกว่าตลาดเกือบครึ่งหรือเกินครึ่ง คือข่าวการบุกจับและทลายโกดังสินค้าปลอม ผลงานของตำรวจสอบสวนกลาง (CIB) โดยกองบังคับการปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทางเศรษฐกิจ (บก.ปอศ.) ร่วมกับกรมทรัพย์สินทางปัญญา โดยสามารถยึดของกลางยึดได้ถึง 78,000 ชิ้น มูลค่าความเสียหายไม่ต่ำกว่า 52 ล้านบาท!

ในข่าวระบุว่าของปลอมที่จับได้นั้น ส่วนใหญ่แล้วคือสินค้าอุปโภคบริโภคที่เราใช้กันในชีวิตประจำวัน และเป็นแบรนด์ดังที่มีคนซื้อใช้เยอะ ผลิตภัณฑ์หลายรายการไม่ใช่ของราคาแพงชนิดที่เอื้อมไม่ถึงด้วยซ้ำแต่ก็ยังมีของปลอม ทั้งสินค้าประเภทสกินแคร์ เครื่องสำอาง ยาสีฟัน ยาสระผม อาหารเสริม วิตามิน ถุงยางอนามัย รวมถึงสินค้าแฟชั่น ของแบรนด์เนมที่ละเมิดเครื่องหมายการค้าอีกหลายรายการ ทั้งกระเป๋า รองเท้า และก่อนหน้านี้ไม่นานก็มีข่าวบุกจับขนมอัลมอนด์เคลือบช็อกโกแลตปลอม โดยเลียนแบบขนมยี่ห้อดังเจ้าหนึ่ง ซึ่งเลียนแบบรูปลักษณ์บรรจุภัณฑ์ของสินค้าแท้แทบทุกจุด ไม่ว่าจะเป็นลวดลาย สีสัน รวมถึงข้อความโฆษณา อย่างไรก็ตาม มีความแตกต่างที่สังเกตได้ คือโลโก้ มีการดัดแปลงเล็กน้อยให้แตกต่างจากของจริง เพื่อหลบเลี่ยงการละเมิดเครื่องหมายการค้า

การที่มีของปลอมขายกันอย่างโจ่งแจ้งเกลื่อนเมืองแบบนี้ ทำให้ผู้บริโภคอย่างเรา ๆ ใช้ชีวิตกันยากขึ้นมาก ยิ่งในช่วงที่เศรษฐกิจไม่ค่อยดี หลายคนเพียงแค่อยากจะตัดค่าใช้จ่ายบางส่วนออก จึงเลือกที่จะซื้อของจากร้านที่ขายราคาถูกกว่า ดันกลายเป็นว่าได้ของปลอมมาแทน ซึ่งถ้าเป็นของใช้ภายนอกแบบเสื้อผ้า รองเท้า กระเป๋า การซื้อของปลอมมาใช้อาจจะไม่เท่าไร แค่รู้สึกเสียรู้และเสียดายเงินที่เสียไปกับของคุณภาพต่ำ (กรณีที่ไม่รู้ว่าเป็นของปลอมหรือของละเมิดลิขสิทธิ์) แต่กับสินค้าที่ใช้กินหรือใช้กับร่างกายโดยตรง ถือเป็นเรื่องใหญ่และน่ากลัว เพราะเราไม่อาจรู้ได้เลยว่าของปลอมเหล่านั้นทำมาจากอะไร กินเข้าไปหรือใช้กับร่างกายแล้วจะมีผลเสียด้านสุขภาพตามมาหรือเปล่า

นั่นทำให้เราต้องเข้มงวดกับการสังเกตสินค้าก่อนที่จะซื้อกันมากขึ้นกว่าเดิมหลายเท่าตัว และต้องระมัดระวังทุกครั้งที่จะซื้ออะไรมากินมาใช้ สินค้าหลายอย่างมองผ่าน ๆ ก็อาจจะพอมองออกได้ว่าเป็นของปลอม แต่สินค้าบางอย่างก็ทำถึง ทำให้สังเกตได้ยากมากจริง ๆ ว่าเป็นของปลอม ถ้าเห็นเฉพาะของปลอมนี่แทบจะบอกไม่ได้เลยว่าปลอมยังไง จะแยกได้ก็ต่อเมื่อมีการนำมาเปรียบเทียบกับของจริงแบบทีละจุดเท่านั้น แต่ข้อสังเกตหนึ่งที่ใช้แยกของแท้กับของปลอมได้ คือ “ราคาขาย” ยิ่งราคาถูกมาก ๆ เมื่อเทียบกับราคาขายปกติ (ถูกเหมือนให้ฟรีและไม่ได้ซื้อจากร้านเป็นทางการ) ให้สันนิษฐานไว้ก่อนเลยว่าเป็นของปลอม อย่าหลวมตัวเอฟหรือซื้อมาใช้โดยเด็ดขาด

ในยุคที่มีของปลอมวางขายในทุกหย่อมหญ้า และเราสามารถเข้าถึงได้ง่ายกว่าสินค้าที่เป็นของจริง ของบางอย่างก็อย่าแลกสุขภาพกับของราคาถูกมาก ๆ เพราะการกินการใช้ของปลอมเสี่ยงอันตรายมากกว่ามาก ๆ แม้แต่ของลดราคาเองมันก็จะมีราคาที่สมเหตุสมผลของมันอยู่ ซึ่งไม่ได้ถูกเหมือนให้ฟรี ดังนั้น เราควรจะมีความรู้เกี่ยวกับวิธีสังเกตและหลีกเลี่ยงของปลอม เพื่อที่เราจะได้ใช้จ่ายอย่างคุ้มค่าและปลอดภัย

ทำไมเราต้องหลีกเลี่ยงของปลอม

แม้ว่าการซื้อของปลอม (ทั้งรู้ว่าปลอมและไม่รู้ว่าปลอม) อาจดูเหมือนเป็นทางเลือกที่ประหยัดกว่า เพราะส่วนใหญ่แล้วของปลอมจะมีราคาถูกกว่าของจริงเกือบครึ่งหรือเกินครึ่ง ซึ่งมันก็มีผลกรทบในหลายด้าน คือ

• ความปลอดภัย สินค้าประเภทอาหาร อาหารเสริม เครื่องสำอาง สกินแคร์ ของปลอมมักเป็นของที่ไม่ผ่านมาตรฐานความปลอดภัย เนื่องจากอาจมีการใช้วัตถุดิบเสื่อมคุณภาพหรือสารทดแทนราคาถูกเพื่อลดต้นทุนการผลิต เช่น ถ้าเป็นอาหารก็ใช้น้ำมันปาล์มเกรดต่ำ สีผสมอาหารต้องห้าม หรือใส่สารกันเสียเกินมาตรฐาน ส่วนเครื่องสำอางก็อาจมีสารอันตรายที่ส่งผลต่อสุขภาพ เช่น ปรอท ตะกั่ว เมื่อซื้อมากินหรือนำมาใช้ อาจก่อให้เกิดอาการแพ้ พิษสะสมในตับ ไต และเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคมะเร็งได้ หรือสินค้าอื่น ๆ เช่น เครื่องใช้ไฟฟ้า ของปลอมก็อันตรายมากเช่นกัน เสี่ยงต่อไฟไหม้ ไฟช็อต หรือระเบิด
• อายุการใช้งาน ของปลอมมักมีคุณภาพต่ำ เพราะไม่ได้พิถีพิถันในกระบวนการผลิตเท่าของแท้ และไม่มีกระบวนการทดสอบมาตรฐานเพื่อลดต้นทุน จึงไม่ค่อยทนทาน เมื่อซื้อมาใช้งานก็จะใช้ได้ไม่นานและเสื่อมสภาพเร็ว ทำให้ต้องเสียเงินซื้อซ้ำหรือซ่อมบ่อย ๆ ซึ่งสุดท้ายอาจใช้เงินมากกว่าซื้อของแท้
• ความเสี่ยงทางกฎหมาย การสนับสนุนของปลอมถือเป็นสนับสนุนอุตสาหกรรมผิดกฎหมาย ของละเมิดลิขสิทธิ์ หรือกลุ่มผู้ผลิตที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย เช่น การฟอกเงิน การค้ามนุษย์ หรือการใช้แรงงานเด็ก ทั้งยังเป็นการสนับสนุนอาชญากรรม เช่น การค้าสินค้าหนีภาษี หรือการสนับสนุนกลุ่มอิทธิพลมืดของชาวต่างชาติ ซึ่งอาจมีความผิดทางกฎหมาย ส่วนคนขายมีความผิดแน่นอน เข้าข่ายการกระทำผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทางเศรษฐกิจ ดำเนินคดีในฐานความผิด “มีไว้เพื่อจำหน่าย ซึ่งสินค้าที่มีเครื่องหมายการค้า ปลอม/เลียน เครื่องหมายการค้าของบุคคลอื่นที่ได้จดทะเบียนไว้แล้วในราชอาณาจักร ตาม พ.ร.บ.เครื่องหมายการค้า พ.ศ. 2534 และหรือ เอาชื่อ รูป รอยประดิษฐ์ หรือข้อความใด ๆ ในการประกอบการค้าของผู้อื่นมาใช้หรือ ทำให้ปรากฏชื่อสินค้าเพื่อให้ประชาชนหลงเชื่อว่าเป็นสินค้าหรือการค้าของผู้อื่นนั้น” ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 272

• ส่งผลต่อเศรษฐกิจ การซื้อของปลอมมีผลกระทบต่อธุรกิจที่ถูกกฎหมายอย่างแน่นอน คนเป็นผู้ประกอบการคำนวณราคาสินค้าจากต้นทุนทุกอย่าง แต่ของปลอมที่ทำเลียนแบบลดต้นทุนทุกอย่างเพื่อที่จะได้ขายในราคาถูก คนที่ซื้อของปลอมโดยไม่รู้ก็คิดว่าเงินถึงมือผู้ประกอบการ แต่จริง ๆ เข้ากระเป๋ามิจฉาชีพที่ทำของปลอมมาขาย การมีของปลอมเกลื่อนเมืองทำให้ผู้ประกอบการสูญเสียรายได้จากการขายสินค้าของแท้ ลดแรงจูงใจในการพัฒนาสินค้าคุณภาพ การสร้างนวัตกรรม และการจ้างงาน ที่สำคัญ การสนับสนุนสินค้าปลอมทำให้เงินหมุนเวียนไปในตลาดมืด ไม่เข้าสู่ระบบเศรษฐกิจที่ถูกต้อง เช่น ภาษี หรือการสร้างงานในธุรกิจที่ถูกกฎหมาย
• ไม่มีการรับประกันหรือบริการหลังการขาย ของปลอมมักไม่มีการรับประกันสินค้า หรือบริการหลังการขาย เช่น การซ่อมหรือเปลี่ยนสินค้า ดังนั้น หากเกิดปัญหากับสินค้าปลอม เช่น เสียหายหรือเกิดอันตราย ผู้บริโภคมักจะไม่ได้รับความช่วยเหลือใด ๆ
• เป็นการสร้างค่านิยมผิด ๆ ในสังคม ของปลอมหลายอย่างสามารถใช้งานได้โดยไม่ได้ก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพหรืออันตรายใด ๆ หลายคนจึงชอบซื้อสินค้าแบบนี้เพราะมันก็ของใช้เหมือนกัน ใช้งานได้เหมือนกัน โดยไม่สนใจว่ามันจะเป็นของจริงหรือของปลอม ใช้งานได้แถมราคาถูกด้วย และสำหรับคนที่ไม่รู้ ดูเผิน ๆ ผ่าน ๆ มันก็มีโลโก้ของแบรนด์ที่มีชื่อเสียงและเป็นของแพง สร้างความภูมิฐานให้กับคนที่มีในครอบครอง แต่จริง ๆ มันคือการสร้างค่านิยมผิด ๆ ด้วยการสนับสนุนสินค้าราคาถูกโดยไม่สนใจคุณภาพ ไม่สนถูกผิด หรือกฎหมาย ทำให้วงจรของปลอมสามารถดำเนินการต่อไปได้อย่างไม่มีที่สิ้นสุด

เราจะหลีกเลี่ยงของปลอมได้อย่างไร

หากคุณเป็นคนหนึ่งที่มองว่าการซื้อของปลอมเป็นเรื่องใหญ่ เพราะไม่ใช่แค่การถูกหลอกให้เสียเงินโดยเปล่าประโยชน์ ได้ของไม่มีคุณภาพ หรือคุณภาพต่ำกว่าราคาที่จ่ายไป อีกทั้งยังเป็นการสนับสนุนอุตสาหกรรมที่ผิดกฎหมาย และหลายครั้งก็ยังส่งผลเสียต่อสุขภาพและความปลอดภัยอีกด้วย จึงเป็นเรื่องสำคัญที่เราควรหลีกเลี่ยงของปลอม เพื่อผลประโยชน์ของตัวเราเอง

อาหาร อาหารเสริม และยา

• สังเกตบรรจุภัณฑ์ สังเกตว่าแพ็กเกจดูเรียบร้อยหรือไม่ เช่น โลโก้ สีตัวหนังสือ และเครื่องหมายรับรองมาตรฐาน (เช่น อย. หรือ GMP) ต้องชัดเจน ลองตรวจสอบเลข อย. ว่าถูกต้องหรือไม่ ทั้งนี้ ผลิตภัณฑ์สุขภาพทุกอย่างไม่จำเป็นต้องแสดงเครื่องหมาย อย. ต้องศึกษาเพิ่มเติมว่า ผลิตภัณฑ์สุขภาพใดบ้างที่จำเป็นต้องมี อย. นอกจากนี้ให้ตรวจสอบวันผลิตและหมดอายุ หากตัวเลขดูเบลอหรือพิมพ์ผิด อาจเป็นของปลอม
• ราคา หากราคาถูกเกินไปจากราคาที่ขายกับปกติตามท้องตลาด ถูกจนเกินจริง ให้สันนิษฐานว่าอาจเป็นของปลอม
• สถานที่จำหน่าย ควรซื้อจากร้านค้าที่น่าเชื่อถือ Official Store ห้างสรรพสินค้า หรือร้านทางการของผู้ผลิตโดยตรง สินค้าไหนที่รู้สึกว่าควรระวังมาก ๆ ก็ควรหลีกเลี่ยงร้านค้าที่นำมา live สดขายออนไลน์ ขายลดราคากันถูก ๆ

เครื่องสำอางและสกินแคร์

• ตรวจสอบหมายเลขจดแจ้ง เข้าเว็บไซต์ อย. เพื่อตรวจสอบเลขที่จดแจ้ง หากไม่มีหรือไม่ตรงกับข้อมูล อาจเป็นของปลอม
• สังเกตบรรจุภัณฑ์ โลโก้และฉลาก ของปลอมมักมีสีหรือฟอนต์ผิดเพี้ยน รวมถึงวัสดุบรรจุภัณฑ์ที่อาจไม่เหมือนของแท้ หากเทียบกับของแท้แล้วจะเห็นความแตกต่างอย่างชัดเจน ดังนั้น จึงควรตรวจสอบความคมชัดของโลโก้และฉลาก รวมถึงวันที่ผลิตและหมดอายุ
• กลิ่นและเนื้อสัมผัส สินค้าปลอมมักมีกลิ่นฉุนหรือเนื้อสัมผัสผิดปกติ หากเคยได้ใช้ของแท้ น่าจะพอเปรียบเทียบเนื้อสัมผัสได้ว่าต่างกัน ถ้าเจอของที่มีกลิ่นหรือเนื้อสัมผัสแตกต่างจากที่เคยใช้ ดูวันหมดอายุแล้วยังไม่หมดอายุที่จะทำให้ของเสื่อมคุณภาพ ให้สงสัยว่าเป็นของปลอม
• สถานที่จำหน่าย ควรซื้อจากร้านค้าที่น่าเชื่อถือ Official Store หรือห้างสรรพสินค้า หรือร้านทางการของผู้ผลิตโดยตรง สินค้าไหนที่รู้สึกว่าควรระวังมาก ๆ ก็ควรหลีกเลี่ยงร้านค้าที่นำมา live สดขายออนไลน์ ขายลดราคากันถูก ๆ
• อ่านรีวิวสินค้า ความคิดเห็นจากผู้ใช้จริงที่เคยซื้ออาจเป็นทางหนึ่งที่ประกอบการตัดสินใจ

ข้าวของเครื่องใช้ทั่วไป

• ตรวจสอบยี่ห้อและรุ่น อ่านรายละเอียดสินค้าให้ครบ เช่น หมายเลขรุ่น หรือชื่อสินค้า ซึ่งมักถูกปลอมแปลงหรือสะกดผิด
• ตรวจคุณภาพวัสดุ สินค้าปลอมมักใช้วัสดุที่ราคาถูก ดูไม่แข็งแรง ไม่ทนทาน
• สถานที่จำหน่าย ควรซื้อจากร้านค้าที่น่าเชื่อถือ Official Store หรือห้างสรรพสินค้า หรือร้านทางการของผู้ผลิตโดยตรง
• อ่านรีวิวสินค้า ค้นหารีวิวออนไลน์เพื่อดูว่าผู้ซื้อรายอื่นมีประสบการณ์อย่างไรกับสินค้าและผู้ขาย

สินค้าแฟชั่น ของแบรนด์เนม (กระเป๋า/รองเท้า/นาฬิกา)

• สังเกตรายละเอียดเล็ก ๆ น้อย ๆ สินค้าประเภทนี้ คนที่ไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญ หรือไม่ใช่คนที่มีความรู้เกี่ยวกับแบรนด์นั้น ๆ อาจมองไม่ออกว่าของแท้กับของปลอมต่างกันอย่างไร และอาจหลงซื้อมาเพราะเข้าใจว่าลดราคาจริง ๆ  หรือเข้าใจว่าเป็นของมีตำหนิ บางทีอาจต้องสังเกตโลโก้ของสินค้า ที่ต้องชัดเจน อาจมีการพยายามดัดแปลงให้แตกต่างเล็กน้อย
• ตะเข็บ วัสดุ ข้อต่อ ฯลฯ สินค้าปลอมมักมีงานตะเข็บไม่เรียบร้อย งานไม่ละเอียด และใช้วัสดุคุณภาพต่ำ
• Serial Number ตรวจสอบ Serial Number หรือโคดที่มากับสินค้า โดยเฉพาะสินค้าแบรนด์เนมแท้ มักมีรหัสที่สามารถตรวจสอบได้จากเว็บไซต์แบรนด์
• การรับประกัน สินค้าเหล่านี้มักมีประกันหรือบริการหลังการขาย เมื่อซื้อสินค้าจากตัวแทนจำหน่ายอย่างเป็นทางการ
• เปรียบเทียบราคากับของแท้ หากราคาถูกมากจนเกินไป เช่น ลด 80-90% ให้สงสัยว่าเป็นของปลอม
• สถานที่จำหน่าย ควรซื้อจากร้านค้าที่น่าเชื่อถือ Official Store หรือห้างสรรพสินค้า ร้านทางการของผู้ผลิตโดยตรง หรือร้านตัวแทนจำหน่ายอย่างเป็นทางการ หลีกเลี่ยงการซื้อสินค้าจากตลาดนัดหรือร้านค้าออนไลน์ที่ไม่ระบุแหล่งที่มา

สินค้าทุกชนิดที่ซื้อจากออนไลน์ (เราไม่มีโอกาสได้เห็น เลือก หรือสัมผัสสินค้าจริง จนกว่าของจะมาถึง)

• ตรวจสอบผู้ขาย ตรวจสอบความน่าเชือถือ ของบางอย่างผู้ขายต้องแสดงหลักฐานการเป็นร้านตัวแทนจำหน่ายอย่างเป็นทางการ จากนั้นลองอ่านรีวิวหรือดูคะแนนร้านค้า รวมถึงจำนวนคำสั่งซื้อ
• ระวังราคาที่ต่ำเกินจริงมาก ๆ สินค้าที่ถูกเกินไปอาจเป็นของปลอม
• ตรวจสอบนโยบายคืนสินค้า ร้านที่น่าเชื่อถือควรมีนโยบายคืนหรือเปลี่ยนสินค้า
• ระวังเว็บไซต์ปลอม สังเกต URL ของเว็บไซต์ ว่ามี HTTPS (เครื่องหมายล็อก) และไม่มีชื่อแปลก ๆ ใน URL

ท้ายที่สุดแล้ว คำแนะนำที่ดีที่สุดในการหลีกเลี่ยงการซื้อของปลอม คือควรซื้อจากร้านค้าที่เชื่อถือได้เท่านั้น ซึ่งเป็นร้านที่ระบุว่าเป็นร้านทางการ ในห้างสรรพสินค้า ร้านขายยา Official Store ร้านที่ผู้ขายผ่านการตรวจสอบและยืนยันตัวตนแล้ว หรือร้านที่มีการรับรองให้เป็นตัวแทนจำหน่ายอย่างเป็นทางการ เท่านั้น หากเป็นการซื้อออนไลน์ หลีกเลี่ยงร้านค้าที่ live ขายแบบลดราคาโหด ๆ เหมือนแจกฟรี หรือมีข้อเสนอที่ดูล่อใจและกดดันให้ตัดสินใจซื้อแบบเร่งด่วน เพราะมีความเป็นไปได้สูงที่จะเป็นของปลอม

ส่วนถ้าใครนิยมของปลอมเกรดเอ เพราะอยากดูภูมิฐานเพราะใช้ของแบรนด์ ควรเลิกสนับสนุนสินค้าผิดกฎหมายเหล่านี้ หากงบประมาณไม่พอสำหรับของแท้ อาจพิจารณาทางเลือกอื่น เช่น สินค้ารุ่นเล็กกว่า หรือสินค้ามือสองที่มีคุณภาพแทนการเลือกซื้อของปลอม หรืออาจเลือกใช้ของแบรนด์ทั่ว ๆ ไปที่เป็นประเภทสินค้าเดียวกันจะดีกว่า